سابقه و هدف: ماهیت و مفهوم مرگ، نیستی و زوال نیست بلکه انتقال است، آن هم انتقال از حیات دنیا به حیات اخروی و آن حقیقتی غیرقابل انکار است که تک­تک پدیده­های موجود را فرا می­گیرد. در قرآن، مفهوم مرگ در الفاظ مختلف بیان شده‏ و تأکید دارد که وجود انسان بطور کامل دریافت می­شود و چیزی از او پراکنده و گم نخواهد شد. مرگ برای انسان به عنوان سرنوشتی حتمی و مقدر است که کسی با اتکا به هیچ مقام و منسبی نمی­تواند آن را از خود برهاند و از این قضاء مقدر الهی مصون بماند؛ اما نحوه­ ظهور و رویارویی برای همگان یکسان نیست و وضعیت انسان­های مختلف در آستانه­ مرگ متفاوت است. هم­چنین در آیات و روایات لحظه­ فراغ و جان کندن - که به تعبیر قرآن - سکرات نام دارد، سخت توصیف شده‏است. در این مطالعه لحظه جدایی روح آدمی، مرگ و حالات آن بررسی شده است.

مواد و روشها: در این مطالعه مطالب با تکیه بر منابع دینی، قرآن، نهج­البلاغه و بحارالانوار و با استفاده از واژه های کلیدی انسان، مرگ، سکرات و واکنش متفاوت انسانها به هنگام احتضار بررسی شده است.

یافته ها: اکثر انسان­ها همواره از مرگ به عنوان سرنوشتی با نتیجه نامعلومی یاد می­کنند و چون سرگرم زندگی دنیایی هستند گمان می­کنند مرگ نابودی است و زندگی بعد از آن هرگز معنایی ندارد و از یاد مرگ می­ترسند و از نشانه­های آن فرار می­کنند. مرگ انسان به تعبیر قرآن، به یقین، فرا می­رسد و این حقیقتی قطعی و غیرقابل انکار برای هر موجود زنده است؛ اما اکثر مردم از آن می­ترسند و علت آن می­تواند ریشه­های مختلفی داشته باشد.