سابقه و هدف: آسیب به عصب آلوئولر تحتانی (Inferior Alveolar Nerve=IAN) در طی خارج کردن دندان مولر سوم یکی از عوارض جدی جراحی است؛ بنابراین تعیین موقعیت دقیق آن پیش از جراحی بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی کانال مندیبولر در استخوان فک پایین و موقعیت آن نسبت به ریشه ­های دندان مولر سوم با استفاده از توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی (Cone Beam Computed Tomography=CBCT) می باشد.

مواد و روش­ها: در این مطالعه مقطعی تصاویر CBCT 168 بیمار (214 دندان مولر سوم فک پایین) مورد بررسی قرار گرفت. وضعیت قرارگیری کانال مندیبولر در استخوان فک پایین (موقعیت لینگوالی، مرکزی و باکالی در استخوان) و وضعیت قرارگیری کانال مندیبولر نسبت به ناحیه اپکس ریشه (موقعیت لینگوالی، مرکزی و باکالی نسبت به اپکس ریشه ها) ثبت و بررسی گردید.

یافته­ ها: موقعیت کانال مندیبولر در استخوان فک پایین در 68/5% از موارد لینگوالی، در 27/3% موارد مرکزی و در 4/2% موارد باکالی ارزیابی شد (0/001 p<). همچنین از مجموع 355 ریشه دندان مولر سوم مورد بررسی، 5/4% در موقعیت لینگوالی، 26/5% در موقعیت مرکزی و 68/2% در موقعیت باکالی نسبت به کانال مندیبولر مشاهده گردید(0/001 p<). ازطرفی موقعیت کانال مندیبولر نسبت به ریشه های مزیالی و دیستالی در دندانهای با ریشه های جدا از هم (141 دندان) تنها در 25 مورد متفاوت بوده است.

نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که در  اغلب موارد کانال مندیبولر در راستای ریشه های دندان مولر سوم نمی باشد بنابراین استفاده از روشهای تصویربرداری سه بعدی همچون  CBCTجهت بررسی ارتباط کانال مندیبولر با ریشه های دندان مولر سوم ضروری می باشد.