سابقه و هدف: جنتامایسین یکی از آنتی­بیوتیکهای آمینوگلیکوزیدی است که در درمان عفونت­های باکتریایی گرم منفی استفاده می­شود. با توجه به اینکه شیوع آسیب کلیوی در زمان مصرف دارو حدود 10% گزارش شده است در این مطالعه اثر محافظتی عصاره هیدروالکلی اسطوخودوس بر سمیت کلیوی ناشی از جنتامایسین مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش­ها: در این مطالعه تجربی، 30 موش صحرایی نر از نژاد ویستار به صورت تصادفی در پنج گروه‌ 6 تایی دسته‌بندی شدند. گروه اول نرمال سالین (ml/kg5) و گروه دوم جنتامایسین با دوز mg/kg80 از طریق داخل صفاقی به مدت 10 روز دریافت نمودند. گروه های 5-3 به ترتیب دوزهای 100، 200 و mg/kg400 عصاره اسطوخودوس را 3 ساعت بعد از تزریق جنتامایسین از طریق صفاقی به مدت 10 روز دریافت نمودند. یک روز بعد از آخرین دوز دارو میزان کراتینین سرمی، BUN، مالون­دی­آلدئید و گلوتاتیون در بافت کلیه چپ اندازه گیری شد. کلیه راست جهت تهیه نمونه بافتی و رنگ­آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین در فرمالین 10% نگه­داری شد.

یافته­ ها: نتایج نشان داد که جنتامایسین به طور معنی­داری میزان کراتینین سرمی ( mg/dl0/27±3/4)، BUN ( mg/dl4/46±62/79)، مالون­دی­آلدئید بافت کلیه ( nmol/mg protein188/1±1232) و گلوتاتیون (nmol/mg protein 0/33±2/82) در موش­های صحرایی را در مقایسه با گروه کنترل(به ترتیب 0/16±0/57، 3/3±55/19، 58/57±369/4و 0/74±6/22) تغییر داد(0/05p<). عصاره با دوز 200 وmg/kg  400 به طور معنی­داری افزایش سطوح کراتینین، BUN و مالون­دی­آلدئید ناشی از جنتامایسین را مهار کرد(0/05p<). یافته­های هیستوپاتولوژی نشان داد که جنتامایسین توانسته منجر به آسیب کلیوی و نکروز توبولی گردد.

نتیجه گیری: نتایج نشان داد که عصاره هیدروالکلی اسطوخودوس باعث کاهش اندکس­های بیوشیمیایی و پارامترهای استرس اکسیداتیو در مقابل سمیت کلیوی ناشی از جنتامایسین گردید.