سابقه و هدف: شناخت ما از نحوه
تاثیر پرتوهای یونیزه کننده بر روی سلولها و نوع پاسخ سلولها به این پرتوها میتواند
در استفاده موثرتر رادیوتراپی جهت درمان سرطان و نیز کاهش هر چه بیشتر عوارض ناشی
از رادیوتراپی تاثیر بسزایی داشته باشد. در این مقالهمروری اثر پرتوهای یونیزه کننده مورد استفاده در
رادیوتراپی بر روی سلول ها و مسیرهای بیوشیمیایی که در اثر این پرتوها القاء میشوند،
با تاکید بر اهمیت کلینیکی آن مورد بحث قرار میگیرد.
مواد و روشها: در یک مطالعه مروری،
اثرات زیستی پرتوهای یونیزهکننده و اهمیت بالینی آنها با استفاده از واژههای
کلیدیIonizing radiation, biological effect, response to radiotherapy,
microRNAs در پایگاههای اطلاعاتی NCBI، Scopus
و Magiran مورد جستحو قرار گرفتند و
از مقالات حاصله جهت بررسی اثرات زیستی پرتوهای یونیزهکننده،
واکنش بیماران نسبت به رادیوتراپی و میکرو RNAها استفاده گردید.
یافتهها: مهمترین جزء سلول که
در برخورد با پرتوهای یونیزهکننده آسیب میبیند، DNA میباشد. توانایی سلولهای سرطانی جهت ترمیم آسیبهای وارده به DNA بسیار کم میباشد. بنابراین آسیبهای DNA در آنها معمولا ترمیم نشده و به نسل بعدی انتقال مییابد و در
نهایت تجمع جهشها منجر به کاهش تقسیم سلولی و یا مرگ سلول سرطانی میگردد. به
علاوه پرتوهای یونیزهکننده به غشاءهای زیستی نیز آسیب میرسانند. اینکه سلول در کدام مرحله چرخه سلولی باشد نیز
بر میزان حساسیت آن به پرتوهای یونیزهکننده نقش اساسی دارد. در نهایت در پاسخ به این
پرتوها مسیرهای بیوشیمیایی مختلفی در سلولها فعال میشوند.
نتیجه گیری: با شناخت مسیرهای بیوشیمیایی درگیر در
پاسخ به پرتوهای یونیزه کننده، میتوان مارکرهای حساسیت به رادیوتراپی را تعیین
کرد. این مارکرها برای استفاده صحیح و مناسب جهت رادیوتراپی و موفقیت درمان حائز
اهمیت بوده و میتوانند جهت افزایش حساسیت سلولهای سرطانی به پرتوهای یونیزه
کننده و کاهش حساسیت سلولهای سالم مورد استفاده قرار گیرند. با استفاده از این
مارکرها قادر خواهیم بود راندمان رادیوتراپی را افزایش داده و آسیب بافتهای سالم
را به حداقل کاهش دهیم.
Halimi M, Parsian H, Moslemi D. Clinical Aspects of the Cellular Response to Ionizing Radiation. J Babol Univ Med Sci 2015; 17 (2) :62-70 URL: http://jbums.org/article-1-5300-fa.html
حلیمی محمد، پارسیان هادی، مسلمی داریوش. جنبه های بالینی پاسخ سلولی به پرتو های یونیزه کننده. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل. 1393; 17 (2) :62-70