1. گروه علوم جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، elmira.beirami@khu.ac.ir
چکیده: (71 مشاهده)
سابقهو هدف: بیوژنز میتوکندری و سیستم آدرنرژیک نقش مهمی در فرآیندهای شناختی دارند. هیپوکامپ پشتی (CA1) دارای توزیع فراوانی از گیرنده‌های α2-آدرنرژیک می‌باشد. با توجه به اینکه مورفین می‌تواند سبب بروز اختلال در حافظه شود، هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش بیوژنز میتوکندری و گیرنده‌های α2-آدرنرژیک ناحیه CA1در اختلال حافظه ناشی از مورفین می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی از چهار گروه آزمایشی: 1)مورفین، 2)کلونیدین و کلونیدین+مورفین، 3)یوهیمبین و یوهیمبین+مورفین، 4) یوهیمبین+کلونیدین+مورفین استفاده شد. تعداد کل حیوانات در این آزمایشات شامل 208 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار بود که در 26 گروه 8 تایی تقسیم بندی شده بودند. جهت ایجاداختلال در حافظه، از تزریق داخل صفاقی مورفین (mg/kg6، 5، 4) استفاده شد.دوزهای مختلف آگونیست و آنتاگونیست گیرنده‌های α2-آدرنرژیک (به ترتیب کلونیدین و یوهیمبین) (μg/rat4، 2، 1) در ناحیه CA1هیپوکامپ تزریق شدند. برای بررسی حافظه اجتنابی غیرفعال از دستگاه شاتل باکس و برای سنجش میزان بیان فاکتورهای دخیل در بیوژنزمیتوکندری (PGC-1α،NRF-1وTFAM) در ناحیه CA1، از تکنیک الایزا استفاده شد. سپس گروه‌ها از نظر اختلال حافظه، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. یافته‌ها: تزریق دوز موثر مورفین (mg/kg 6) سبب اختلال در حافظه اجتنابی غیرفعال نسبت به گروه سالین شد (15/62±118/88 در مقابل 7/50±285/13) (0/001p<). تزریق کلونیدین (µg/rat4) در ناحیه CA1 سبب افزایش حافظه نسبت به گروه سالین (6/86±291/25 در مقابل 5/64±230/25) (0/05p<) و تزریق آن قبل از دوز موثر مورفین مانع از تخریب حافظه توسط مورفین شد (13/72±250/62 در مقابل 14/57±96/12) (0/001p<). تزریق یوهیمبین (µg/rat4) منجر به کاهش حافظه نسبت به گروه سالین (19/69±161 در مقابل 15/20±241/38) (0/05p<) و تزریق آن قبل از دوز پایین مـورفین (mg/kg 4) سبب مهاربه یادآوری حافظه شد (13/9±113/12 در مقابل 21/59±241/5) (0/001p<). تزریق دوز پایین یوهیمبین (µg/rat1) سبب مهار پاسخ ناشی از کلونیدین و نیزکلونیدین به همراه مورفین بر به یادآوری حافظه شد. دوز موثر مورفین همچنین سبب کاهش سطوح بیان PGC-1α (19/85±118/25 در مقابل 8/8±185/1)، NRF-1 (6±63/42 در مقابل 11/95±106/62) و TFAM (0/89±19/5 در مقابل 5/44±37/6) در ناحیه CA1، نسبت به گروه سالینشد (0/05p<). تزریق دوز موثر کلونیدین قبل از مورفین سبب افزایش بیان این فاکتورها شد (0/05p<)، در حالی که این افزایش با تزریق دوز پایین یوهیمبین مهار گردید. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که بیوژنز میتوکندری و گیرنده‌های 2α-آدرنرژیک ناحیهCA1هیپوکامپ ممکن است در اختلال حافظه ناشی از مورفین دخالت داشته باشند.
